درک پرستاران از مراقبت مبتنی بر شواهد: یک مطالعه کیفی

سابقه و هدف: پرستارانی که اعمال خود را بر اساس مدارک و شواهد علمی پایه­گذاری نموده­اند توانسته­اند مراقبت باکیفیتی را ارایه داده و از مدت بستری و هزینه­های بیماران بکاهند. به همین دلیل در سال­های اخیر تاکید بر مراقبت مبتنی بر شواهد به عنوان راهی برای اعتلای خدمات سلامت مورد تاکید سیاست­گذاران نظام سلامت قرار گرفته است. با وجود این، ادراکات پرستاران ایران در زمینه مراقبت مبتنی بر شواهد مورد بررسی قرار نگرفته است. از این رو این مطالعه در سال 1384 به بررسی ادراکات پرستاران شاغل در مراکز تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی کاشان درباره­ی مراقبت مبتنی بر شواهد پرداخته است. مواد و روش­ها: مطالعه­ با طراحی کیفی بر روی 21 نفر از رده­های مختلف پرستاری شامل 9 پرستار، 6 سرپرستار، 3 مترون و مدیر ارشد پرستاری و سه مدرس پرستاری که با روش نمونه­گیری مبتنی بر هدف انتخاب شدند انجام شد. داده­ها از طریق مصاحبه­ی نیمه­سازمان یافته و مشاهده جمع­آوری شد. تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از روش تحلیل محتوا مطابق با روش شیواکومجرن انجام شد. نتایج: شرکت­کنندگان در مطالعه دارای سابقه­ی کار 7/4 ± 9/9 سال بودند. داده­های تحقیق در دو طبقه " مفهوم مراقبت مبتنی بر شواهد" و" ماهیت شواهد" قرار گرفت . شرکت­کنندگان واژه­ی "مراقبت اصولی" را معادل با مراقبت مبتنی بر شواهد به کار می­بردند. از نظر آنها مراقبت مبتنی بر شواهد "مراقبتی علمی و مبتنی بر دانش حرفه­ای پرستار است که باید بر اساس نیاز بیمار و با هدف رفع این نیاز انجام شود". داده­های مربوط به ماهیت و منابع شواهد در پنج زیرطبقه "دانش بیمار"، "دانش محیطی"، "دانش­آموخته شده"، "دانش عملی" و "دانش تحقیقی" قرار گرفت. از نظر شرکت­کنندگان، در حال حاضر مراقبت پرستاری عمدتا بر اساس روتین و "دانش عملی" حاصل از تجارب بالینی پرستار انجام شده و دانش حاصل از تحقیقات جدید پرستاری کمترین نقش را در مراقبت ایفا می­کند. نتیجه­گیری: بر اساس یافته­های این تحقیق، در حال حاضر شواهد حاصل از تحقیقات کمتر در مراقبت پرستاری به کار می­روند. پرستاران در زمینه­ی درک ارزش و اهمیت تحقیق و کاربرد یافته­های حاصل از آن با مشکل مواجه هستند از این رو پیشنهاد می­شود تا ضمن تاکید بر مفهوم مراقبت مبتنی بر شواهد و نیز روش­های تولید، بازیابی و ارزیابی شواهد تحقیقی در برنامه­ی آموزش پرستاری، سیاست­های تشویقی برای پرستارانی که عملکرد مبتنی بر شواهد داشته و در جهت ارتقای دانش و مهارت خود و ارتقای کیفیت مراقبت تلاش می­کنند در نظر گرفته شود.